معرفی، نقد و بررسی انواع زبان ترکی و گویش های آن

افراد مختلفی در سراسر جهان به زبان ترکی صحبت می‌کنند و تنوع این زبان آنقدر زیاد است که قدمت و محبوبیت آن را نشان می‌دهد. در واقع می‌توان گفت که هیچ کدام از زبان‌های دنیا به اندازه زبان ترکی دارای شیوه‌ها، لهجه‌ها و گونه‌های مختلف نیستند.

در کشور ایران زبان ترکی تنوع بسیار زیادی دارد که هر کدام از آن ها قواعد خاص خود را دارد. در این مقاله قصد داریم به طور کامل درباره انواع زبان‌های ترکی در ایران و همچنین ریشه زبان ترکی بیشتر صحبت کنیم. پس اگر شما هم به این زبان صحبت می‌کنید و یا قصد دارید با آن آشنایی بیشتری پیدا کنید تا پایان با آموزشگاه زبان ملل همراه باشید.

ریشه زبان ترکی

گروه زبانی آلتایی شامل زبان ترکی است که ریشه در سیبری و رشته‌ کوهی به نام آلتای دارد. عشایر منطقه‌ای که از آنجا حرکت کرده‌اند، با گسترش خود به سمت آسیای میانه، زبان ترکی را هم گسترش داده‌اند. این زبان ریشه در عربی نداشته و به عنوان زبان مردم قبایلی شناخته می‌شود.

مطالعه بیشتر: فحش های ترکی استانبولی

جالب است بدانید که زبان ژاپنی و کره‌ای نیز در این گروه قرار دارند و ساختار مشابهی با زبان ترکی دارند؛ بنابراین، کسانی که با زبان ترکی آشنا هستند، می‌توانند بهتر دیگر زبان‌های آسیای میانه را درک کنند.

زبان ترکی در یک قرن اخیر تغییرات بسیاری را تجربه کرده است. اگر قبل از سال ۱۹۳۲ و در دوره‌ امپراتوری عثمانی به بررسی زبان ترکی می‌پرداختید، می‌فهمیدید که تنها ۳۵ تا ۴۰ درصد کلمات رایج آن ترکی است. تأثیر فارسی و عربی باعث شده بود دایره لغات آن زبان تغییرات زیادی را تجربه کند.

همراه با اصلاحات سیاسی و اقتصادی، دولت ترکیه تصمیم گرفت با تشکیل انجمن زبان ترکی، زبان ترکی را تا جایی که ممکن است اصلاح کند. هدف آن‌ها حذف کلمات با ریشه خارجی بود. با تلاش‌های انجمن زبان ترکی، اکنون تقریباً ۸۰ درصد کلمات این زبان، ترکی است و ریشه آن‌ها خالص است.

انواع زبان‌های ترکی در ایران

در ایران انواع زبان ترکی زیادی وجود دارد که هر کدام از آن‌ها ریشه خاص خود را دارند. از جمله انواع زبان‌های ترکی در ایران عبارتند از:

ترکی آذربایجانی

در بررسی انواع زبان‌های ترکی در ایران باید توجه داشت که بیشترین تعداد افراد صحبت کننده زبان ترکی در ایران مربوط به ترک‌های آذربایجان است. ایران در میان کشورهای مختلف مانند ترکیه، عراق، گرجستان و جمهوری آذربایجان، اولین کشور از نظر تعداد افراد صحبت کننده زبان ترکی آذری است.

مطالعه بیشتر: دانلود اهنگ ترکیه ای دایان ددیم بودا گچر ددیم

زبان ترکی آذربایجانی، سه گویش اصلی دارد که شامل گویش سنقری، شاهسونی و ترکی افشاری است. تعداد افرادی که در ایران به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند، بیش از ۱۵ میلیون نفر است. همچنین بیش از ۱۵ ایل در ایران از این زبان و لهجه‌ها و گویش‌های مختلف آن استفاده می‌کنند.

ترکی قشقایی

زبان قشقایی که تا حد زیادی شبیه به زبان آذربایجانی است، به عنوان ترکی آذری شناخته می‌شود. در ایران، یک میلیون نفر به زبان قشقایی صحبت می‌کنند و این زبان متعلق به طایفه قشقایی است. همچنین این زبان هر دو مذهب سنی و شیعه را شامل می‌شود.

ترکی خلجی

زبان ترکی خلجی یکی از انواع زبان‌های ترکی در ایران است. این زبان منحصر به کشور ایران است و به همین دلیل، توجه بسیاری از زبان ‌شناسان و ترک ‌شناسان جهان را به خود جلب کرده است.

مطالعه بیشتر: تبریک ازدواج به ترکی استانبولی

خلج‌ها از اصیل‌ترین اقوام ایرانی هستند که به زبان ترکی خلجی صحبت می‌کنند و جمعیت این افراد در ایران بالغ بر 18 هزار نفر برآورد شده است. در حال حاضر، قوم خلج بیشتر در منطقه خلجستان استان قم سکونت دارند.

زبان ترکمنی

در ایران، افرادی که به زبان ترکمنی صحبت می‌کنند، بیشتر در منطقه ترکمن صحرا و قسمت‌هایی از دریای خزر ساکن هستند. شهرهایی مانند گنبد کاووس، بندر ترکمن، سیمین شهر، آق قلا، کلاله، گمیشان از جمله شهرهایی هستند که مردمان آنجا به زبان ترکمنی با یکدیگر صحبت می‌کنند.

در ایران، جمعیت افرادی که به زبان ترکمنی سخن می‌گویند، بیشتر در استان‌های گلستان، مازندران و شمال خراسان پراکنده است. در برخی مناطق خراسان نیز زبان ترکمنی با گویشی مشابه ترکمن‌های دیگر صحبت می‌شود.

ترکی خراسان

خراسان، یکی از مناطق ایران است که گویش‌ها و زبان‌های مختلفی را در خود جای داده است. ترکی خراسان، در میان زبان‌های ترکی ایرانی، در حد وسط زبان ترکی آذری و ترکی ترکمنی قرار دارد. این زبان با تفاوت‌های لهجه‌ای و ترکیب نژادی مختلف، جذابیت خاص خود را دارد.

مطالعه بیشتر: دانلود اهنگ ترکیه ای عاشقانه

بر اساس آخرین سرشماری، بیش از ۴۰۰ هزار نفر از ترک‌های بومی در خراسان سکونت دارند که بیشترین تعداد آن‌ها در قوچان،  سبزوار و قسمت شمال غربی بجنورد ساکن هستند. همچنین، بسیاری از افراد در استان‌های گلستان، سمنان و بخش‌هایی از خراسان رضوی نیز با لهجه ترکی خراسانی صحبت می‌کنند. علاوه بر این، در برخی موارد به لهجه ترکی خراسان، لهجه قوچانی نیز گفته می‌شود.

ترکی قزاقی

ترکی قزاقی یکی از انواع زبان‌های ترکی است که در ایران کمترین جمعیت را به خود اختصاص داده است. تقریباً 7 هزار نفر زبان آن را صحبت می‌کنند. این زبان به عنوان ترکی قرقیزی نیز شناخته می‌شود و بیشتر افراد ساکن در استان گلستان آن را صحبت می‌کنند.

همچنین در کشورهایی مانند چین، ترکیه، مغولستان و ازبکستان هم زبان ترکی قزاقی رواج دارد. در این میان، روسیه با بیش از 400 هزار ترک قزاق در صدر جدول قرار دارد و ایران با کمترین تعداد جمعیت ترک قزاقی در آخر جدول قرار دارد.

سخن پایانی

در این مقاله درباره انواع زبان‌های ترکی در ایران و انواع زبان ترکی و ریشه آن صحبت کردیم. در حال حاضر این زبان یکی از زبان‌های محبوب و رایج در جهان است که افراد زیادی با این زبان به گفتگو با یکدیگر می‌پردازند و باعث شده افراد زیادی به آموزش زبان ترکی استانبولی و ترکی اذرباییجانی علاقه مند شده اند. زبان ترکی دارای لهجه‌ها و گونه‌های مختلفی است که هر کدام از آنها ریشه در اقوام خاصی دارد.

زبان‌های ترکی مختلفی در کشور ایران و شهرهای آن وجود دارد که تا به امروز به خوبی حفظ شده و توانسته‌اند نسل به نسل انتقال پیدا کنند. ترک زبانان کشور با حفظ آداب و رسوم، گویش و همچنین لباس‌های محلی خود به حفظ فرهنگ و زبان خود کمک کردند. به طوری که امروزه با رفتن به اکثر شهرهای ایران می‌توانید به خوبی زبان ترکی را در بین مردم مختلف مشاهده کنید.

مقاله پیشنهادی: بهترین پادکست‌ زبان ترکی استانبولی