ضمایر موصولی در زبان فرانسه + مثال

ضمایر موصولی در زبان فرانسه به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: ساده (simple) و مرکب (composé)، که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند. در مراحل ابتدایی یادگیری، ممکن است ضمایر موصولی چندان ضروری به نظر نرسند. با این حال، با پیشرفت در مهارت‌های نوشتن و صحبت‌کردن، متوجه می‌شویم که نمی‌توانیم به روش گذشته جمله‌سازی کنیم و برای جلوگیری از تکرار کلمات یا عبارات، نیاز به استفاده از ضمایر موصولی داریم. استفاده از این ضمایر در زبان فرانسه می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، زیرا برخلاف زبان فارسی که تنها از "که" استفاده می‌شود، در فرانسه انواع مختلفی از ضمایر موصولی وجود دارد.
در ادامه، ابتدا به معرفی ضمایر ساده و سپس به بررسی ضمایر مرکب خواهیم پرداخت. در نهایت، ضمایر خنثی را مورد بررسی قرار داده و کاربردهای مهم هر یک را با ذکر مثال‌های متعدد توضیح خواهیم داد.

ضمایر موصولی در زبان فرانسه چیست؟

ضمایر موصولی در زبان فرانسه (les pronoms relatifs) کلماتی هستند که جملات فرعی را به جملات اصلی متصل می‌کنند. این ضمایر به نوعی پلی میان دو جمله ایجاد می‌کنند و به ما اجازه می‌دهند تا اطلاعات بیشتری را بدون تکرار کلمات یا اضافه‌کردن جملات جدید به جمله اصلی بیفزاییم. ضمیر موصولی یا ربطی (pronom relatif) زمانی به کار می‌رود که یک کلمه مشترک در دو جمله وجود داشته باشد و ما بخواهیم از تکرار آن جلوگیری کنیم. همان‌طور که از ریشه کلمه "relatif" پیداست که با "relation" به معنی ارتباط هم‌خانواده است، این ضمیر نقش ارتباط‌دهنده میان عبارت فرعی (proposition subordonnée) و عبارت اصلی را ایفا می‌کند.

در زبان فارسی، این ضمیر را "که" می‌نامیم، اما در زبان فرانسه، با وجود انواع مختلفی از ضمایر موصولی، همه آن‌ها به نوعی معادل "که" در فارسی هستند. تنها نکته این است که باید بر اساس نقش و موقعیت ضمیر در جمله، از ضمیر مناسب استفاده کنیم.

ضمایر موصولی ساده

ضمایر موصولی ساده (simple) همان‌طور که از نامشان پیداست، تنها از یک بخش تشکیل شده‌اند، مانند: qui, que, dont, où که همگی در زبان فارسی به معنی "که" هستند.

•     Qui

Qui ضمیر موصولی فاعلی است که به جای فاعل (sujet) استفاده می‌شود، خواه شخص، حیوان یا شیء باشد. این ضمیر بدون توجه به جنس و تعداد فاعل به کار می‌رود و در برخورد با حروف صدادار نیز تغییری در نوشتار یا گفتار آن ایجاد نمی‌شود.

مثال‌ها:

• L’enfant qui joue dans le jardin est mon fils.
  کودکی که در باغ بازی می‌کند، پسر من است.
• Nous avons rencontré une femme qui travaille à la mairie.
  ما زنی را ملاقات کردیم که در شهرداری کار می‌کند.
• Le livre qui est sur la table appartient à mon ami.
  کتابی که روی میز است، متعلق به دوستم است.

موارد یاد شده، مثال هایی از Qui در اصطلاحات روزمره زبان فرانسه بودند.

•     Que

Que یک ضمیر موصولی مفعولی است که به‌جای مفعول بی‌واسطه (complément d’objet direct) استفاده می‌شود، خواه شخص یا شیء باشد. این ضمیر بدون توجه به جنسیت یا تعداد فاعل به کار می‌رود.

مثال‌ها:

• Le film que j’ai vu hier soir était incroyable.
  فیلمی که دیشب دیدم فوق‌العاده بود.
• La lettre que tu as écrite m’a beaucoup touché.
  نامه‌ای که نوشتی خیلی مرا تحت‌تأثیر قرار داد.
• Les amis que nous avons invités sont arrivés à l’heure.
  دوستانی که دعوت کرده بودیم، سروقت رسیدند.
• L’appartement que tu as visité est disponible à la location.
  آپارتمانی که بازدید کردی، برای اجاره در دسترس است.

این ضمیر پیش از حروف صدادار به ’qu تبدیل می‌شود:

Les photos qu’il a prises sont magnifiques.
عکس‌هایی که او (مذکر) گرفته است، فوق‌العاده هستند.

•     Dont

Dont یک ضمیر موصولی است که جایگزین حرف اضافه "de" می‌شود و در موارد مالکیت، چه برای اشخاص و چه اشیاء، بدون توجه به جنس و تعداد فاعل به کار می‌رود.

"Préposition "de
این ضمیر زمانی استفاده می‌شود که فعل همراه با حرف اضافه "de" باشد:

مثال‌ها:

• La maison dont le toit est rouge appartient à mes grands-parents.
  خانه‌ای که سقفش قرمز است، متعلق به پدربزرگ و مادربزرگم است.
• C’est une décision dont je suis très satisfait.
  این تصمیمی است که من از آن بسیار راضی هستم.
• Voici le livre dont je t’ai parlé hier.
  این همان کتابی است که دیروز در مورد آن با تو صحبت کردم.
• Elle m’a montré un tableau dont elle est fière.
  او تابلویی را به من نشان داد که به آن افتخار می‌کند.
• Le projet dont Marc s’occupe est très important pour l’entreprise.
  پروژه‌ای که مارک روی آن کار می‌کند، برای شرکت بسیار مهم است.

بنابراین مثال هایی از کاربرد dont در جمله ها دیدید و می تواندی از آن ها برای مکالمه فرانسوی به کار ببرید.

•     Où

Où آخرین ضمیر موصولی ساده است که به عنوان مفعول برای بیان مکان یا زمان (complément circonstanciel de lieu et de temps) به کار می‌رود و بدون در نظر گرفتن جنس یا تعداد قابل‌استفاده است.

این ضمیر زمانی استفاده می‌شود که حرف اضافه‌ای مرتبط با مکان داشته باشیم، مانند dans, à, en, chez و غیره.

🔵 مکمل مکان (complément de lieu):

• La ville où j’ai passé mon enfance est magnifique.
  شهری که دوران کودکی‌ام را در آن گذرانده‌ام، بسیار زیباست.
• Le restaurant où nous avons dîné hier est très populaire.
  رستورانی که دیشب در آن شام خوردیم، بسیار معروف است.
• Les pays où il a voyagé sont fascinants.
  کشورهایی که او (مذکر) به آن‌ها سفر کرده، جذاب هستند.

🔵 مکمل زمان (complément de temps):

• L’été où nous avons visité la Grèce restera inoubliable.
  تابستانی که به یونان سفر کردیم، فراموش‌نشدنی خواهد بود.
• Le jour où elle a terminé ses études, elle a ressenti un grand soulagement.
  روزی که تحصیلاتش را به پایان رساند، احساس آرامش زیادی کرد.
• L’année où j’ai commencé à travailler, j’ai beaucoup appris.
  سالی که کارم را شروع کردم، چیزهای زیادی یاد گرفتم.

ضمایر موصولی مرکب

ضمایر موصولی مرکب (les pronoms relatifs composés) در مواقعی استفاده می‌شوند که حروف اضافه‌ای مانند sur، avec، dans و... در جمله وجود دارند. در حالی که ضمایر ساده (les pronoms relatifs simples) مانند qui، que، dont و où برای جایگزینی فاعل، مفعول، مکان یا زمان به کار می‌روند، ضمایر مرکب برای مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرند که حرف اضافه‌ای به غیر از de وجود داشته باشد.

این ضمایر، همان‌طور که از نامشان پیداست، از دو یا چند بخش تشکیل شده‌اند و معنای آن‌ها مشابه "که" در فارسی است. تفاوت اصلی آن‌ها با ضمایر ساده در این است که باید بر اساس جنسیت (مذکر یا مؤنث) و تعداد (مفرد یا جمع) تطبیق داده شوند.
تعریف ساده‌ای که می‌توان ارائه کرد این است که اگر بعد از حرف اضافه، فاعل انسان باشد، باید از qui استفاده کنیم.

مثال‌ها:

• La personne avec qui je travaille est très compétente.
  شخصی که با او کار می‌کنم بسیار توانمند است.
• L’ami pour qui j’ai acheté ce cadeau vit à l’étranger.
  دوستی که این هدیه را برایش خریدم، در خارج از کشور زندگی می‌کند.

اما اگر بعد از حرف اضافه، یک "شیء" یا "موضوع" باشد، نمی‌توان از ضمیر ساده qui استفاده کرد و باید از ضمایر مرکب مناسب استفاده کنیم.

مثال‌ها:

• Le livre sur lequel je travaille sera publié l’année prochaine.
  کتابی که روی آن کار می‌کنم، سال آینده منتشر خواهد شد.
• Voici la chaise dans laquelle il s’est assis.
  این همان صندلی است که او روی آن نشست.
• C’est le projet pour lequel nous avons obtenu un financement.
  این همان پروژه‌ای است که برای آن تأمین مالی گرفتیم.
• Les règles selon lesquelles ils jugent sont strictes.
  قوانینی که بر اساس آن‌ها قضاوت می‌کنند، سخت‌گیرانه است.

ضمایر موصولی خنثی | Les pronoms relatifs neutres

ضمایر موصولی خنثی به این نام شناخته می‌شوند؛ زیرا برخلاف ضمایر قبلی، به‌عنوان جایگزین برای فاعل، مفعول، زمان یا مکان عمل نمی‌کنند. این ضمایر در واقع به‌عنوان جایگزین برای یک "ایده" یا "جمله" استفاده می‌شوند.

✅ Ce qui

Ce qui به‌عنوان فاعل به کار می‌رود و برای اشاره به یک ایده یا چیز نامشخص که به‌عنوان فاعل جمله عمل می‌کند، استفاده می‌شود.

مثال‌ها:

• Dis-moi ce qui t’inquiète.
  به من بگو چه چیزی تو را نگران کرده است.
• Ce qui m’étonne, c’est la rapidité avec laquelle il a terminé le projet.
  چیزی که مرا شگفت‌زده می‌کند، سرعتی است که او پروژه را به پایان رساند.

✅ Ce que

Ce que به‌عنوان مفعول استفاده می‌شود و برای اشاره به یک ایده یا شیء نامشخص که به‌عنوان مفعول در جمله عمل می‌کند، به کار می‌رود.

مثال‌ها:

• Je ne comprends pas ce que tu veux dire.
  من نمی‌فهمم که تو چه چیزی می‌خواهی بگویی.
• Ce que j’apprécie le plus, c’est ton soutien constant.
  چیزی که بیشتر از همه قدر می‌دانم، حمایت مداوم تو است.

✅ Ce dont

Ce dont برای اشاره به چیزی استفاده می‌شود که پس از آن حرف‌اضافه de وجود دارد.

مثال‌ها:

• Elle a raconté tout ce dont elle se souvenait de son voyage.
  او تمام چیزی را که از سفرش به یاد می‌آورد، تعریف کرد.
• Ce dont nous avons besoin, c’est d’une solution rapide.
  چیزی که ما به آن نیاز داریم، یک راه‌حل سریع است.

✅ Ce à quoi

Ce à quoi برای اشاره به چیزی استفاده می‌شود که پس از آن حرف‌اضافه à وجود دارد.

مثال‌ها:

• Ce à quoi je tiens le plus, c’est l’honnêteté.
  چیزی که برای من بسیار مهم است، صداقت است.
• Je n’ai pas compris ce à quoi il faisait référence.
  من نفهمیدم به چه چیزی او اشاره می‌کرد.

مقاله پیشنهادی: ضمایر تاکیدی در زبان فرانسه

اهمیت ضمایر موصولی در زبان فرانسوی

در گفتار رسمی، استفاده صحیح از ضمایر موصولی اهمیت زیادی دارد، زیرا عدم رعایت آن‌ها می‌تواند به اشتباهات دستوری یا معنایی منجر شود. برعکس، در گفتار غیررسمی، ممکن است برخی از این ضمایر حذف شوند یا به شکل ساده‌تری به کار روند.

مثال در گفتار رسمی:

”La personne à laquelle je pense souvent est ma grand-mèe."
(فردی که اغلب به او فکر می‌کنم، مادربزرگم است.)

مثال در گفتار غیررسمی:

”La personne à qui je pense souvent est ma grand-mère."
(فردی که اغلب به او فکر می‌کنم، مادربزرگم است.)

در گفتار غیررسمی، استفاده از à qui به‌جای à laquelle رایج‌تر است، زیرا ساده‌تر و طبیعی‌تر به نظر می‌آید.

جایگاه ضمایر موصولی در جمله

ضمایر موصولی در زبان فرانسه نقش مهمی در ساختار جملات دارند و جایگاه آن‌ها در جمله بسته به نوع و کارکردشان متفاوت است. در اینجا به بررسی جایگاه و تفاوت‌های ظریف بین ضمایر موصولی مشابه می‌پردازیم.

1. Ce qui و Ce que

• Ce qui معمولاً به‌عنوان فاعل در جمله به کار می‌رود.
  مثال: Ce qui est important, c'est la communication.  (چیزی که مهم است، ارتباط است.)
• Ce que به‌عنوان مفعول به کار می‌رود.
  مثال: Je ne comprends pas ce que tu dis.  (من نمی‌فهمم که تو چه می‌گویی.)

2. Qui و Que

• Qui برای جایگزینی فاعل استفاده می‌شود و در جمله معمولاً قبل از فعل قرار می‌گیرد.
  مثال: La personne qui parle est mon ami  (شخصی که صحبت می‌کند، دوست من است.)
• Que برای مفعول به کار می‌رود و معمولاً قبل از فاعل یا صفت قرار می‌گیرد.
  مثال: Le livre que j'ai lu était fascinant.  (کتابی که خواندم، جذاب بود.)

3. Dont

Dont به معنای "که" یا "از" است و برای نشان‌دادن وابستگی یا تعلق به کار می‌رود. این ضمیر معمولاً در جملاتی استفاده می‌شود که نیاز به اشاره به یک جزء خاص دارند.
مثال: C'est l'homme dont je t'ai parlé.  (این مردی است که به تو گفتم.)

4. Où

Où برای اشاره به مکان یا زمان استفاده می‌شود و معمولاً در جملاتی که به مکان یا زمان اشاره دارند، قرار می‌گیرد.
مثال: La ville où je vis est belle.  (شهری که من در آن زندگی می‌کنم زیباست.)

نکات مهم

جنسیت و تعداد: ضمایر موصولی باید با اسم‌هایی که به آن‌ها اشاره می‌کنند، از نظر جنسیت (مذکر یا مؤنث) و تعداد (مفرد یا جمع) هماهنگ باشند.
جایگاه در جمله: توجه به جایگاه ضمایر موصولی در جمله بسیار مهم است، زیرا تغییر مکان آن‌ها می‌تواند معنی جمله را تغییر دهد.
در نهایت، تسلط بر جایگاه و کاربرد ضمایر موصولی به شما کمک می‌کند تا جملات پیچیده‌تری بسازید و ارتباطات خود را بهبود بخشید.

تمرین‌ برای یادگیری ضمایر موصولی

در این بخش تمرینی برای یادگیری ضمایر موصولی آورده‌ای که باید جملات زیر را با استفاده از ضمایر موصولی مناسب کامل کنید:

• Le garçon _____ joue au football est mon frère.  (پسر که فوتبال ‌بازی می‌کند برادر من است.)
• La maison _____ j'ai achetée est très belle.  (خانه‌ای که خریدم خیلی زیباست.)
• Le livre _____ tu as lu est intéressant.  (کتابی که خواندی جالب است.)
• La ville _____ je vais habiter est très grande.  (شهری که می‌خواهم در آن زندگی کنم خیلی بزرگ است.)
• Les amis _____ nous avons rencontrés hier sont sympathiques. (دوستانی که دیروز ملاقات کردیم مهربان هستند.)

پاسخ‌ها:

1. Le garçon qui joue au football est mon frère.
2. La maison que j'ai achetée est très belle.
3. Le livre que tu as lu est intéressant.
4. La ville où je vais habiter est très grande.
5. Les amis que nous avons rencontrés hier sont sympathiques.

اشتباهات رایج در استفاده از ضمایر موصولی و نحوه رفع آن‌ها

یکی از رایج‌ترین اشتباهات در استفاده از ضمایر موصولی، جایگزینی نادرست آن‌ها بر اساس نقششان در جمله است. به‌خصوص ضمیر dont که اغلب در جایی که باید que یا qui استفاده شود، به اشتباه به کار می‌رود. برای جلوگیری از این اشتباه، باید مطمئن شویم که dont همیشه در جای مفعولی استفاده می‌شود که با حرف اضافه de همراه است.

مثال اشتباه و اصلاح شده:

🟡 اشتباه:
Vous parlez du film, je veux regarder ce film.
شما از فیلمی صحبت می‌کنید، من می‌خواهم آن فیلم را تماشا کنم.
اصلاح:
Je veux regarder le film dont vous parlez.
فیلمی که از آن صحبت می‌کنید را می‌خواهم تماشا کنم.

نکته: در این مثال، dont به جای du که همراه فعل parler de است، به‌درستی به کار رفته است.

🟡 اشتباه:
Il se souvient de la ville, il a grandi dans cette ville.
او شهر را به یاد می‌آورد، او در آن شهر بزرگ شده است.
اصلاح:
Il se souvient de la ville dont il a grandi.
او شهری را که در آن بزرگ شده است به یاد می‌آورد.

نکته: در این جمله، dont به جای de که با فعل se souvenir de همراه است، به کار رفته است تا از تکرار جلوگیری شود.

مقاله پیشنهادی: آموزش زبان فرانسه آنلاین

تفاوت ضمایر موصولی با سایر ضمایر

ضمایر موصولی در زبان فرانسه تفاوت‌های کلیدی با سایر ضمایر مانند ضمایر شخصی، ملکی و اشاره‌ای دارند. این تفاوت‌ها در نحوه عملکرد، جایگاه در جمله و نوع ارجاع به اسم یا عبارت مشخص می‌شوند. در ادامه به توضیح این تفاوت‌ها و ارائه مثال‌ها می‌پردازیم:

1. ضمایر موصولی (les pronoms relatifs)

تفاوت اصلی: ضمایر موصولی برای اتصال دو جمله مستقل استفاده می‌شوند و نقش واسطه‌ای دارند. آن‌ها به اسم یا ضمیری در جمله مرجع اشاره کرده و جمله‌ی پیرو را به جمله اصلی متصل می‌کنند. مهم‌ترین ضمایر موصولی شامل qui، que، dont و où هستند.
مثال:
L’étudiant qui parle est très intelligent.
(دانشجویی که صحبت می‌کند، بسیار باهوش است.)
در این جمله، qui به فاعل l’étudiant اشاره کرده و جمله‌ی پیرو را به جمله اصلی متصل می‌کند.

2. ضمایر شخصی (les pronoms personnels)

تفاوت اصلی: ضمایر شخصی به جای اسامی خاص یا عمومی به افراد، اشیاء یا حیوانات اشاره می‌کنند. برخلاف ضمایر موصولی، این ضمایر جملات را به هم متصل نمی‌کنند و نقش فاعل یا مفعول را در جمله دارند.
مثال:
Il parle très bien.
(او خیلی خوب صحبت می‌کند.)
در این جمله، il یک ضمیر شخصی است که جایگزین اسم شخصی شده است.

3. ضمایر ملکی (les pronoms possessifs)

تفاوت اصلی: ضمایر ملکی به مالکیت اشاره دارند و نشان می‌دهند که چیزی متعلق به شخص یا شیء دیگری است. این ضمایر نیز جملات را به هم وصل نمی‌کنند و به جای اسم مالک در جمله به کار می‌روند.
مثال:
C’est ma voiture.
(این ماشین من است.)
در این جمله، ma ضمیر ملکی است که مالکیت را نسبت به voiture نشان می‌دهد.

4. ضمایر اشاره‌ای (les pronoms démonstratifs)

تفاوت اصلی: ضمایر اشاره‌ای برای اشاره به یک شخص، مکان یا شیء خاص استفاده می‌شوند. مشابه ضمایر شخصی یا ملکی، این ضمایر نیز فقط نقش ارجاعی دارند و جملات را به هم پیوند نمی‌دهند.
مثال:
Celle-ci est ma maison.
(این خانه من است.)
در این جمله، celle-ci ضمیر اشاره‌ای است که به یک خانه خاص اشاره می‌کند.

جمع‌بندی

ضمایر موصولی مانند qui و que تفاوت اصلی‌شان با سایر ضمایر در این است که جملات مستقل را به هم متصل کرده و توضیحات بیشتری درباره فاعل یا مفعول ارائه می‌دهند. در مقابل، ضمایر شخصی، ملکی و اشاره‌ای تنها به جای اسم در جمله قرار می‌گیرند و به چیز یا شخص خاصی ارجاع می‌دهند.

زبان فرانسوی یکی از زبان‌های جذاب و زیباست که در سراسر دنیا توسط میلیون‌ها نفر صحبت می‌شود. یکی از بخش‌های مهم و ضروری در یادگیری زبان فرانسوی، یادگیری ضمایر موصولی است. این ضمایر، نحوه اتصال جملات را به یکدیگر مشخص می‌کنند و در ارتباط بین انواع مختلف جملات کاربردی هستند. در این مقاله، به شما نحوه استفاده از ضمایر موصولی در زبان فرانسوی را آموزش خواهیم داد.

✅ مقاله پیشنهادی: ضمایر مفعولی مستقیم و غیر مستقیم در زبان فرانسه